Menu
Wachten op verbinding. Dat doet het oude brugwachtershuisje van de Dungense Brug (bouwjaar 1936). Inmiddels staat het huisje niet meer aan deze Zuid-Willemsvaart, maar bij Bosberaad.
Rijkswaterstaat wilde het gebouwtje destijds slopen omdat de functie van brugwachtershuisje verviel door de ontwikkeling van de bediening op afstand. Het stond hierdoor alleen nog maar ‘hinderlijk in de weg’. Op initiatief van kunstenaar Jon Brand werd het vervolgens meerdere keren verplaatst om het bijzondere gebouwtje en de ervaringen van mensen die daarbij horen, niet verloren te laten gaan.
Dat het er van kwam, die bijzondere verhuizing, was geen vooropgezet plan, maar een soort spontane actie. Toen Jon op een dinsdagmorgen in 1997 voor de brug stond te wachten, zag ze een container staan naast het brugwachtershuisje en vroeg aan de brugwachter: ‘je gaat toch niet verhuizen?’ En zo ontdekte ze dat het huisje binnen een paar dagen gesloopt zou gaan worden.
Ze ging naar de gemeente en kwam erachter dat er helemaal geen sloopvergunning aangevraagd was. Met dat in de hand waren er ineens drie volle maanden om de verhuizing goed voor te bereiden. Jon verenigde een team van collega kunstenaars die onder de naam ‘het Wachtje’ zich hard hebben gemaakt om het gebouwtje van de sloop te redden.
Stiekem
Rijkswaterstaat wilde het huisje wel aan de kunstenaars schenken, maar niet de grond eronder. Dat de groep kunstenaars vervolgens zelf een dieplader regelde en op een late namiddag het huisje optilde en meenam naar een plek waar ze er goed voor konden zorgen, hadden ze bij Rijkswaterstaat niet verwacht. De gemeente wist van niks, maar Rijkswaterstaat vond het prima.
Het was een beetje undercover, een beetje stiekem,’ zegt Jon. De eigenaar van het kraanbedrijf wilde het graag zelf mee maken en kwam persoonlijk het huisje verplaatsen. ‘Het was maar goed dat hij zijn zwaarste kraan inzette, want het gewicht van het huisje bleek geen zes ton te wegen maar drieëntwintig ton! Het was heel spannend om erachteraan te rijden,’ zegt Jon.
Omdat er geen vergunning was en het toch ergens heen moest, is het eerst bij Jons huis in het buitengebied van Berlicum neergezet. De politie stond binnen een uur op de stoep. Toch kon zij weinig doen, want van een ‘bouwstop’ was natuurlijk geen sprake omdat er helemaal niets gebouwd werd. De wethouder noemde het ‘niet zo netjes’, maar zag de waarde er wel van in, en heeft daarom Jon ondersteund in het vinden van een goede plek.
Briljant idee
Omdat het brugwachtershuisje een bouwwerk is, bleek plaatsing elders volgens bestemmingsplan in eerste instantie niet mogelijk. De Kunstcommissie kwam met het briljante idee om het huisje als een kunstwerk te beschouwen waardoor de vrijstelling van het bestemmingsplan in het buitengebied mogelijk werd en het huisje zo wel verplaatst kon worden.
Zo verhuisde, met hulp van subsidie en sponsoring, het brugwachtershuisje in 2001 weer terug naar de zuidkant van de Zuid-Willemsvaart, waar nu Bosberaad, broedplaats voor bedrijven, gevestigd is.
Op deze plek aan de Spurkstraat woonde destijds beeldend kunstenaar Gerard Zaal die samen met het kunstenaarsteam ’t Wachtje’ ervoor heeft gezorgd dat het brugwachtershuisje op zijn erf kwam te staan. De opening was een feestelijke happening met een tentoonstelling van wel zeventien kunstenaars op het hele terrein genaamd ‘Wachten op verbinding’. In de jaren die volgden werd nog een aantal tentoonstellingen in het huisje georganiseerd met de titel: ‘Nieuwe Buren’. Het huisje veranderde regelmatig van gedaante. De ene keer was het beeld een ‘kijkdoos’ waar je van buiten naar binnen kunt kijken. De andere keer weer vanuit het perspectief van de brugwachter, die van binnen naar buiten keek.
Gerard verkocht de plek aan architect Leo Sluijmer die voor de noodzakelijke renovatie van het huisje een ontwerptekening maakte en zelfs materiaal aangeschafte. Die renovatie kwam er niet meer van en zo bleef huisje in de wachtstand.
Nieuw initiatief
Wij ondersteunen het initiatief om het inmiddels in slechte staat verkerende ‘kunstwerk’ op te knappen en een nieuwe functie te geven. Na al die jaren is er wederom een groep vrije geesten opgestaan, die zich ontfermt over het verweesde brughuisje. En zo blijkt de cirkel rond.
Het team van Stichting Weeshuisjes bouwt al jaren aan actieve erfgoedgemeenschappen rondom lege brugwachtershuisjes aan de Zuid-Willemsvaart. Voor deze gelegenheid wordt het komende half jaar de zelfgebouwde ‘bouwkeet’ van de Stichting ingezet om ‘te buurten en te bouwen’ aan het huisje. Toon Iding, die deze fraaie houten keet op wielen zelf heeft gebouwd, stroopt nu ook zijn mouwen op voor het brugwachtershuisje.
Heb je herinneringen aan het huisje? Heb je interesse in het herbestemmingsproces? Zou je daar ook een bijdrage aan willen leveren? Heb je interesse in het gebruik van het voormalige brugwachtershuisje als het is opgeknapt, al dan niet op tijdelijke basis? Stuur een mail naar trean@bosberaad.nl
© Alle rechten voorbehouden.